Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam (Hội KHLSVN) ra đời với Đại hội thành lập ngày 26-2-1966 và Quyết định công nhận số 88-NV của Bộ Nội vụ do Bộ trưởng Ung Văn Khiêm ký ngày 31-3-1966. Đây là một trong những Hội khoa học đầu tiên ở Việt Nam.

Người sáng lập Hội là Giáo sư Viện sĩ Trần Huy Liệu, cố Viện trưởng Viện Sử học Việt Nam. Sau khi ông từ trần năm 1969, Giáo sư Viện sĩ Nguyễn Khánh Toàn và Giáo sư Viện sĩ Phạm Huy Thông đã cố gắng duy trì tổ chức của Hội, đại diện cho giới sử học Việt Nam trong các họat động đối nội và đối ngoại. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II tổ chức tại Hà Nội vào tháng 9 năm 1988 là mốc mở đầu cho việc mở rộng tổ chức và hoạt động của Hội trên phạm vi toàn quốc.

Từ năm 1988, các Đại hội đã nhất trí tôn vinh Đại tướng Võ Nguyên Giáp, GSVS. Nguyễn Khánh Toàn (1905-1993), GS. NGND Trần Văn Giàu làm Chủ tịch danh dự của Hội.[2]